- Vormen de mormonen een sekte?
- Is het mormonisme een gevaarlijke sekte?
- Is de mormoonse kerk erkend?
Dit is een moeilijke vraag, omdat ze eerst vereist dat we definiëren wat een sekte is.
Strikt genomen is een sekte een geloofsgemeenschap met opvattingen en gebruiken die zich onderscheiden van overige geloofsgemeenschappen die behoren tot dezelfde stroming als de sekte. Sekten zijn vaak gesticht door een charismatische leider met een nieuwe leer of openbaring 1.
Als we deze definitie volgen, is De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen een sekte. De kerk behoort duidelijk tot het christendom 2, maar wijkt er ook van af omwille van bepaalde opvattingen en gebruiken. De kerk is inderdaad gesticht aan de hand van een nieuwe openbaring.
Mormonen zijn geen afgezonderde weirdo’s
Het woord sekte heeft in het dagelijks woordgebruik echter een negatieve bijklank gekregen. Een sekte is dan meer een beweging die duidelijk een aantal kenmerken vertoond waarmee ze zich verder afzondert dan een religie of een afsplitsing er van. Bryan Wilson heeft een poging ondernomen om een aantal kenmerken van zulke sekte op te sommen 3:
- lidmaatschap uit vrije keuze, niet door geboorte;
- toelating tot het lidmaatschap op grond van door de sekteleiders erkende en aantoonbare kennis van de leer, een persoonlijke bekeringservaring of een aanbeveling door een ouder lid van de sekte;
- het karakter is exclusief en gesloten; wie zich niet aan de geldende leer houdt of tegen de regels van de moraal of de organisatie zondigt, wordt uitgestoten;
- de sekte beschouwt zich als een elite, begiftigd met een bijzonder inzicht of belast met een bijzondere opdracht;
- er is sprake van een streven naar persoonlijke perfectie;
- er is geen principieel verschil tussen leken en priesters of voorgangers;
- er is gelegenheid om spontaan uiting te geven aan een persoonlijk gevoel van betrokkenheid;
- de sekte staat vijandig of onverschillig tegenover de samenleving en de staat;
- het lidmaatschap is absoluter en omvattender dan dat van een kerkgenootschap;
- er is sprake van een duidelijk herkenbare eigen ideologie;
- overtreders van de regels worden als verraders beschouwd en voor hun overtredingen gestraft of uitgestoten.
Als we deze overlopen voor De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, dan zijn volgende vaststellingen te maken:
- ja en neen. Geboren worden met mormoonse ouders is op zich niet voldoende. Een kind moet gedoopt worden en bij mormonen gebeurt dit pas vanaf de leeftijd van acht jaar. Nu is men op die leeftijd nog zeer afhankelijk van de ouders en kan je niet helemaal van een vrije keuze spreken. Volwassen bekeerlingen kiezen echter duidelijk zelf.
- neen. Om mormoon te worden krijg je van de zendelingen enkele lessen en word je gevraagd of je gelooft in Jezus Christus, je bekeert van je zonden, je laat dopen en de gave van de Heilige Geest ontvangt en volharden tot het einde. Wie daarmee instemt, kan gedoopt worden en bevestigd worden als lid van De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen.
- neen. De mormonen staan open voor iedereen. De bijeenkomsten in hun kerken op zondag zijn voor iedereen toegankelijk. Mormonen staan gekend als een open cultuur. Uiteraard zijn er zoals in ieder geloof geboden en bepaalde zware overtredingen kunnen leiden tot excommunicatie, maar zelfs dan nog wordt het contact niet verbroken of wordt het ex-lid verstoten. Men kan zelfs opnieuw gedoopt worden na excommunicatie.
- neen. Zoals iedere geloofsgemeenschap per definitie gelooft dat hun geloof het ware geloof is, geldt dit ook voor mormonen. Een belangrijk verschil met vele andere religies is echter dat mormonen in hun basisartikelen van hun geloof zeggen dat ze erkennen dat iedereen het recht heeft te geloven op zijn of haar manier 4.
- ja. Mormonen geloven in het Heilsplan, het grote plan van God waarbij de mensen die Hij beschouwt als Zijn kinderen naar aarde gestuurd worden om bij te leren, ervaring op te doen en geloof te tonen. Mormonen beschouwen hun tijd op aarde als een soort proeftijd waarin ze de kans krijgen om veel te leren en streven daarbij naar perfectie, maar erkennen dat ze dit als mens nooit kunnen bereiken.
- neen. In De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen is er geen betaalde clerus. Het is een kerk die volledig door vrijwilligers wordt gedragen. Iedere man die waardig is, kan het priesterschap dragen. Alle taken in de kerk worden toegewezen door een roeping en de meeste roepingen zijn beperkt in tijd (gaande van maanden tot enkele jaren).
- ja, maar niet op een manier die je vaak in films ziet en waarbij men spontaan plots halleluja roept. Mormonen kennen wel het gebruik om hun getuigenis – hun verklaring dat ze geloven in het evangelie van Christus – te delen tijdens hun kerkdienst op de eerste zondag van de maand.
- neen; mormonen richten zich heel duidelijk naar de samenleving. Ze willen er volledig deel van uitmaken. De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen roept zelfs expliciet hun leden op om zich in te zetten voor de maatschappij, hetzij door vrijwilligerswerk hetzij door een publiek ambt op te nemen.
- ja en neen. Mormoon zijn is meer dan enkel op zondag naar een kerkdienst gaan. Het mormonisme is een totale visie op het leven aangezien het antwoord geven op de levensvragen zoals “waarom leven wij”. Er wordt van de leden wel verwacht dagelijks bezig te zijn met hun geloof door schriftstudie, meermaals te bidden en te leven naar het voorbeeld van Christus.
- ja; hoewel mormonen duidelijk christenen zijn, worden ze door christenen als een randgroepering beschouwd omwille van hun eigen ideologie en doctrine die op veel punten afwijkt van het mainstream christendom.
- neen. Er is geen enkele regel die zegt dat contact verboden is tussen leden en niet-leden of leden en ex-leden. Iedereen kan op vrijwillige basis stoppen. Men kan zelfs vragen geschrapt te worden als lid en dan beschouwd men de persoon in kwestie alsof hij/zij nooit lid is geweest. Leden die er uit stappen of inactief worden, zullen soms wel aangespoord worden om te kijken of ze niet willen terug komen op hun beslissing, maar er is zeker geen sprake van sociale uitsluiting of hardnekkige stalking.
Conclusie: de mormonen zijn zeker geen gevaarlijke sekte
Als we over een sekte spreken als een stroming binnen een geloofsrichting, dan is De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen een sekte te noemen. Kijken we echter naar de psychologische betekenis van het woord als zijnde een organisatie die kwalijke gevolgen heeft zoals afzondering en afpersing, dan is de kerk zeker geen sekte.
In Nederland is De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen een erkende religie. In België niet omdat de normen daar strenger zijn qua aantallen en vertegenwoordiging. In België staat De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen wel vermeld op de lijst van sekten 5 die onderzocht werden tijdens een parlementair onderzoek in 1997, maar werden er geen gevaarlijke kenmerken vastgesteld.
Voetnoten
- bron: Wikipedia
- zie ook “Zijn mormonen christenen?“
- bron: B.R. Wilson (1959): An Analysis of Sect Development in “American Sociological Review” 24, blz. 3-15
- bron: 11de artikel uit de geloofsartikelen
- bron: rapport van de Belgische Kamer deel 2